NHỮNG ĐIỀU CẦN LÀM KHI BỊ RẮN CẮN:
- Trấn an bé, khi bị rắn cắn có thể làm bé rất hoảng sợ, lo lắng sẽ tăng nhịp tim của bé, làm tăng phát tán của nọc độc của rắn. Vì vậy phải trấn an cho bé.
- Tuyệt đối không để nạn nhân tự đi lại. Bất động chân hoặc tay bị cắn bằng nẹp. Dùng nẹp cứng để cố định chân, tay bị cắn. Nẹp có tác dụng làm cho người bệnh không tự vận động được chi đó và giúp cho hạn chế sự di chuyển của nọc rắn. Có thể băng ép với lực vừa phải để ngăn nọc độc phát tán (tránh băng quá chặt gây tắc luôn động mạch).
- Lưu ý khi vận chuyển bệnh nhân để vùng bị cắn thấp hơn vị trí của tim, nếu ở chân, tay thì có thể để thõng tay hoặc chân....để hạn chế nọc rắn dị chuyển về tim và tuần hoàn trung tâm
- Đưa nạn nhân đến cơ sở y tế càng sớm càng tốt. Bất cứ trường hợp nào bị rắn cắn, ngay cả khi xác định là rắn lành, trẻ đều cần xử trí và theo dõi tại bệnh viện như rắn độc cắn, ít nhất trong 12 giờ đầu. Nếu sau 24 giờ, việc điều trị hiệu quả rất kém hoặc không có hiệu quả.

NHỮNG ĐIỀU KHÔNG NÊN LÀM
- Không nên băng garo sau khi bị rắn cắn vì cột chặt có thể làm máu không đến được vị trí đã bị buộc khiến phần này dễ hoại tử. Khi bác sĩ tháo băng garo ra thì chất độc sẽ cùng lúc ùa về tim khiến bệnh nhân vào cơn sốc, bệnh nhân có thể tử vong lập tức.
- Trích, rạch, trâm, chọc tại vùng vết cắn: các biện pháp này không có lợi ích, rõ ràng gây hại thêm cho bệnh nhân, làm cho nọc độc vào hệ tuần hoàn nhanh hơn vì gây rách và tổn thương thêm trong quá trình trích rạch.
- Hút nọc độc: Không có tác dụng do khi cắn nọc độc được đưa vào cơ thể theo cơ chế khuếch tán theo mạch máu, việc hút không hiệu quả, mà còn nguy cơ nhiễm trùng, chảy máu…
- Sử dụng các loại thuốc dân gian, cổ truyền: Tuyệt đối không được đắp các loại lá cây, các bài thuốc lên vết cắn vì có nguy cơ nhiễm trùng, và làm chậm trễ chuyển bệnh nhi đến bệnh viện để được chỉ định huyết thanh kháng nọc rắn kịp thời.
- Không nên cố gắng bắt hoặc giết rắn: Nếu rắn đã chết hoặc bắt được rắn phải đem cùng với bệnh nhân đến bệnh viện để nhận dạng. Nên quan sát được đặc điểm nhận dạng của rắn (màu da, hình dạng đầu, đuôi, vãy rắn…)
CÁCH PHÒNG NGỪA RẮN CẮN
Mùa nước lên, môi trường sống của rắn bị thu hẹp, khiến chúng di chuyển vào khu dân cư, vườn nhà, thậm chí vào trong nhà để tìm nơi trú ẩn. Vì vậy, nguy cơ rắn cắn tăng cao, đặc biệt ở trẻ em thường hiếu động, ít cảnh giác. Qua khai thác bệnh sử, ghi nhận, các bé bị rắn cắn khi ra vườn chơi, rắn bò vào nhà cắn trong lúc đang sinh hoạt. Do đó các phụ huynh cần chú ý để phòng ngừa rắn cắn:
- Giữ vệ sinh nhà cửa, phát quang bụi rậm, dọn dẹp quanh vườn, quanh nhà, đặc biệt là trong mùa mưa, nước lên.
- Ngủ mắc màn, đặc biệt khi ở vùng có rắn.
- Mang giày, ủng, găng tay khi đi làm vườn, đi đêm hoặc đi qua khu vực có nhiều cây cối rậm rạp.
- Khi phát hiện rắn trong nhà, không nên tự bắt mà gọi hỗ trợ.
- Dạy trẻ nhận biết và cảnh giác với rắn, không đùa giỡn hoặc lại gần rắn. Đặc biệt rắn lục sãi cổ đỏ hay được gọi là rắn hoa học trò, hiện tại vẫn chưa có huyết thanh giải độc rắn này.
- Gia đình cần chủ động dọn dẹp nơi trú ẩn của rắn như đống củi, lá khô, rác vườn, và bịt kín các khe hở quanh nhà.
- Rắn cắn là tai nạn có thể phòng tránh được nếu mọi người nâng cao cảnh giác, đặc biệt trong mùa mưa, mùa nước lên. Khi bị rắn cắn, cần xử trí đúng và nhanh chóng đưa trẻ đến cơ sở y tế để được điều trị kịp thời, tránh những biến chứng nguy hiểm đến tính mạng.

BS. Nguyễn Trọng Nghĩa – K.Cấp Cứu