ĐỊNH NGHĨA VÀ NGUYÊN NHÂN

-  Vàng da xảy ra khi bilirubin máu tăng trên giới hạn bình thường. Về triệu chứng lâm sàng gọi là vàng da khi da và củng mạc mắt vàng.

-  Gặp ở hơn 50% ở trẻ đủ tháng và hơn 80% ở trẻ non tháng.

-  Vàng da sơ sinh có thể là sinh lý hoặc bệnh lý.

     CÁCH PHÂN BIỆT

- Vàng da sinh lý

+  Xuất hiện sau ngày 2

+  Vàng da thường tự hết từ 2 đến 3 tuần.

+  Vàng da vàng mắt nhưng trẻ khỏe

                 -  Vàng da bệnh lý

+  Xuất hiện ≤ 24h sau sanh

+  Trẻ không khỏe : bỏ bú, bú kém, lừ đừ, khóc thét, sốt…

+  Vàng da kéo dài hơn 14 ngày ở trẻ đủ tháng và hơn 21 ngày ở trẻ non tháng.

      ĐÁNH GIÁ TRẺ VÀNG DA

-  Phải quan sát màu da của trẻ dưới ánh nắng mặt trời.

-  Dùng tay ấn lên da của trẻ: tuần tự mặt (trán), ngực (trước xương ức), bụng, đùi, lòng bàn tay, bàn chân.

-  Vàng da càng nặng thì vàng da càng xuống thấp.

-  Ngoài ra cần phải theo dõi:

+ Trẻ có tỉnh, lanh lợi hay không

+ Trẻ có bủ giỏi hay không

+ Nhiệt độ cơ thể

+ Màu sắc phân và nước tiểu…

     BIẾN CHỨNG

-  Chất vàng da (bilirubin gián tiếp) tăng quá nhiều sẽ thấm qua hàng rào máu não gây tổn thương tế bào thần kinh (vàng da nhân)

-  Vàng da do tăng bilirubin trực tiếp : thường do teo đường mật bẩm sinh có thể gây xơ gan nếu không được phát hiện điều trị sớm.

     BA MẸ CẦN LÀM GÌ KHI TRẺ BỊ VÀNG DA

-  Ba mẹ cần giữ bình tĩnh

-  Tiếp tục cho trẻ bú sữa mẹ

-  Theo dõi diễn tiến vàng da của trẻ: xem vàng da tới vị trí nào, ở ngày tuổi nào, có triệu chứng kèm theo hay không,…

-  Đưa trẻ đến khám tại các cơ sở y tế.

     KHI NÀO CẦN ĐƯA TRẺ ĐẾN BỆNH VIỆN

-  Vàng da ≤ 24 giờ đầu sau sanh.

-  Vàng da diễn tiến nhanh hoặc vàng da tới vị trí đùi hoặc dưới rốn.

-  Vàng da kèm theo một số dấu hiệu: trẻ lừ đừ, bó bú, giảm vận động, khóc thét, co gồng, sốt, nước tiểu rất sậm màu, phân bạc màu hoặc trắng như phân cò

-  Vàng da quá 2 tuần ở trẻ đủ tháng hoặc 3 tuần ở trẻ non tháng.

     ĐIỀU TRỊ

-  Chiếu đèn: Sử dụng đèn chuyên dụng ( ánh sáng xanh) để điều trị cho trẻ.

-  Thay máu: chỉ định cho những trẻ vàng da nặng và không đáp ứng với liệu pháp chiếu đèn.

-  Điều trị nguyên nhân

-  Lưu ý: Cần làm một sốt xét nghiệm để xác định nguyên nhân vàng da cho trẻ.